شعر تعلیمی فارس از اغاز تا حافظ

پایان نامه
چکیده

سابقه شعر تعلیمی در ایران به قدمت شعر است. شاعران با آگاهی از این امر که آدمی در مسائل اخلاقی نیازمند ارشاد و راهنمایی است، رسالت عظیمی به عهده گرفتند و در بهبود منش انسان و پرورش قوای روحی و تعلیم اخلاقی او تلاش نمودند. ادبیات تعلیمی طیف وسیعی از ادبیات فارسی را تشکیل می دهد. پند و اندرز، آموزه های زهد آمیز و اخلاقیات، جلوه های گوناگون ادب تعلیمی است. اغراض تعلیم و تربیت، در طول تاریخ، هدف ادبیات بوده است؛ چنانکه درون مایه های تغزلی و حماسی نیز به نوعی با آموزشهای اخلاقی پیوند یافته است. نخستین شاعر مایه ور در زمینه اخلاق حکیم توس می باشد، با اینکه شاهنامه اثری حماسی است؛ فردوسی در آن اثر سترگ، آرمانهای قوم ایرانی را به تصویر کشیده است. او به اقتضای مقام و موقعیت سخن در لابه لای داستانها، به بیان اخلاقیات نیز پرداخته است. بزرگترین شاعر اخلاقی ایران در قرن هفتم سعدی می باشد. او معلم اخلاقی است که در عین توجه به رفتار فردی، از نشر افکار اجتماعی نیز غافل نمانده است. شعرای عارف، مفاهیم عرفانی را، با آموزه های اخلاقی و اندرزی، پیوند داده اند. سنایی که پیشرو شاعران عارف در این زمینه است؛ بسیاری از مفاهیم صوفیانه و عارفانه را وارد قلمرو شعر فارسی کرده است. این عارف وارسته پدر ادبیات عرفانی است که پیشرو شاعرانی چون نظامی، عطّار و مولوی قرار گرفته است. در این پایان نامه کوشش شده است، فضایل و رذایل اخلاقی، عبادات، شیوه های تعلیم شاعران در شعر شعرایی چون فردوسی، ناصرخسرو، سنایی، نظامی، عطار، مولوی و سعدی و... مورد بررسی و تحلیل و تبیین قرار گیرد.

منابع مشابه

بررسی محتوایی شعر عاشورایی از اغاز تا عصر حاضر

غالبا انسان با مذهب پیوندی ، جاودانه دارد .و احادیثی وجود دارد که باید با حادثه ی عاشورا پیوندی عاطفی برقرار شود به همین علت یکی از وجوه شاعران در برخورد با قیام کربلا توجه به سوگمندی آن است . البته در ابتدا سوگ وجه غالب شعر عاشورایی است اما در دوره های بعد وجه حماسی غالب می شود . با فراهم ساختن زمینه شکل گیری شعر عاشورایی که هم ویژگی های سنتی رثا را در خود دارد و هم نوآوریهای شور آفرین در آن...

15 صفحه اول

نیم نگاهی به جنبه های تعلیمی شعر حافظ از منظر نظریه ی روایت شنو

           هدف مقاله ی حاضر، آن است که با استفاده از نظریه ی روایت شناسی و با تأکید بر روایت شنو، نشان دهد، شعر حافظ در کلیّت خویش، چونان یک اثر روایی است که در آن با بیانِ غیرِ خطّی رخدادهای راستینی از زندگی بشری مواجهیم؛ رخدادهای مکرّری چون جدال ناتمام رند و صوفی، عهد الست، پذیرش بار امانت الهی و اتّفاقات متعاقب آن و...که همگی  با صراحت و قدرت، در بسترِ زمانِ دوری ، آشکار شده است.در این مقاله، نخست ب...

متن کامل

نیم نگاهی به جنبه های تعلیمی شعر حافظ از منظر نظریه ی روایت شنو

           هدف مقاله ی حاضر، آن است که با استفاده از نظریه ی روایت شناسی و با تأکید بر روایت شنو، نشان دهد، شعر حافظ در کلیّت خویش، چونان یک اثر روایی است که در آن با بیانِ غیرِ خطّی رخدادهای راستینی از زندگی بشری مواجهیم؛ رخدادهای مکرّری چون جدال ناتمام رند و صوفی، عهد الست، پذیرش بار امانت الهی و اتّفاقات متعاقب آن و...که همگی  با صراحت و قدرت، در بسترِ زمانِ دوری ، آشکار شده است.در این مقاله، نخست ب...

متن کامل

بررسی تاریخ‌محور تحول موضوعات شعر تعلیمی قرن چهارم تا هشتم

یکی از انواع ادبی مهم که بخش‌های عظیمی از شعر فارسی را در بر گرفته، بیان مباحث اخلاقی در لابه‌لای اشعار است. در واقع کمتر شاعر و نویسنده‌ای هست که دغدغۀ تعلیمی و اخلاق‌آموزی نداشته باشد. این رویکرد در همان اشعار نخستین قرن سوم و چهارم رخ نموده است؛ به‌گونه‌ای که شهید بلخی در شعری که به نخستین غزل فارسی زبانزد است، بر اساس روایتی به پند غیرمستقیم روی می‌آورد. شعر قرن چهارم و پنجم هرچند بیشتر تغز...

متن کامل

بررسی تاریخ‌محور تحول موضوعات شعر تعلیمی قرن چهارم تا هشتم

یکی از انواع ادبی مهم که بخش‌های عظیمی از شعر فارسی را در بر گرفته، بیان مباحث اخلاقی در لابه‌لای اشعار است. در واقع کمتر شاعر و نویسنده‌ای هست که دغدغۀ تعلیمی و اخلاق‌آموزی نداشته باشد. این رویکرد در همان اشعار نخستین قرن سوم و چهارم رخ نموده است؛ به‌گونه‌ای که شهید بلخی در شعری که به نخستین غزل فارسی زبانزد است، بر اساس روایتی به پند غیرمستقیم روی می‌آورد. شعر قرن چهارم و پنجم هرچند بیشتر تغز...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023